Tokio, 15 may , /AJMEDIA/
AJMEDIA müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin banisi, görkəmli siyasi və dövlət xadimi Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi ilə əlaqədar xalqımızın Ulu Öndərinin parlaq, zəngin və şərəfli həyat yolunun əsas məqamlarını, bənzərsiz siyasi və dövlətçilik fəaliyyətini – xalqa bağışlanmış ömrünün anlarını xronoloji ardıcıllıqla təqdim edir.
XXX
1 sentyabr. Prezident Heydər Əliyev ATƏT-in Minsk qrupuna ABŞ-ın yeni təyin olunmuş xüsusi nümayəndəsi Keri Kavanonu qəbul etdi.
2 sentyabr. Rusiyanın xarici işlər naziri İqor İvanov ilə görüşdü.
4 sentyabr. YAP-ın İdarə Heyətinin, siyasi şurasının, partiyanın qurultayına hazırlıq üzrə təşkilat komitəsinin üzvləri ilə görüşdə nitq söylədi.
9 sentyabr. BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarı Sadako Oqata ilə görüşdü.
9-11 sentyabr. Ukraynada səfərdə oldu.
13 sentyabr. ABŞ-ın yeni müstəqil dövlətlərə yardım üzrə əlaqələndiricisi səfir Uilyam Teylorun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüşdü.
15 sentyabr. Ümumdünya Gömrük Təşkilatının baş katibi Mişel Daneti qəbul etdi.
17 sentyabr. Avropa Şurası Parlament Assambleyasının sədri Lord Rassel-Conston ilə görüşdü.
18 sentyabr. ATƏT-in sədri, Norveçin xarici işlər naziri Knuq Vollebeki qəbul etdi.
20 sentyabr. “Əsrin müqaviləsi”nin 5-ci ildönümü münasibətilə keçirilən mərasimdə nitq söylədi.
25 sentyabr. ABŞ-ın Azərbaycandakı səfiri Stenli Eskudero ilə görüşdü.
30 sentyabr. Bakıda Binə Beynəlxalq aerovağzalının yeni kompleksinin açılış mərasimində iştirak etdi.
X X X
Xronologiyadan göründüyü kimi, 1999-cu ilin sentyabrı beynəlxalq təşkilatların təmsilçilərinin Azərbaycana səfərləri ilə zəngin ay olub. Ulu Öndər Heydər Əliyev onlarla bütün görüşlərində xalqımızın milli mənafeyini hər vasitə ilə müdafiə edir, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə yanaşmada ikili standartların yolverilməz olduğunu vurğulayırdı. Belə görüşlərdən biri də 1999-cu il sentyabrın 1-də ATƏT-in Minsk qrupunda ABŞ-ın yeni təyin edilmiş xüsusi nümayəndəsi Keri Kavano ilə oldu. Heydər Əliyev ATƏT-in Minsk qrupunun Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həllinə dair “ümumi dövlət” təklifinin qəbuledilməz olduğunu bir daha diqqətə çatdırdı: “Hətta iş o dərəcəyə gəlib çatıb ki, Amerikanın Konqresində, məsələn, Bakı–Ceyhan neft kəməri haqqında qərarlar qəbul ediləndə konqresmenlər təklif veriblər ki, əgər Azərbaycan “ümumi dövlət” prinsipini qəbul etməsə, Bakı-Ceyhan neft kəmərinin çəkilməsi qadağan olunsun. Məlumdur ki, bu təklif qəbul olunmayıb.
Amma iş onda deyildir. İş bu faktın özlüyündədir. Biz iki dəfə Minsk qrupunun təkliflərini qəbul edəndə, Ermənistan qəbul etməyəndə heç kəs Ermənistanı suçlamadı, günahlandırmadı, qınamadı, məhkum etmədi ki, nə üçün o, bu təklifləri qəbul etmir. Amma biz Minsk qrupunun təklifini qəbul etməyəndə bizim əleyhimizə məqalələr yazılır, bizim əleyhimizə çıxışlar edilir və bizi məcbur edirlər ki, bu formulu qəbul edək. Ona görə də bizdə belə bir təəssürat yaranır ki, Minsk qrupunda da ədalətsizlik prinsipləri özünü göstərir. Onda biz kimə inanaq?”.
Heydər Əliyev BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarı xanım Sadako Oqata ilə görüşündə isə Azərbaycandakı məcburi köçkünlərə beynəlxalq təşkilatların biganə münasibətindən narazılığını dilə gətirdi.
Sitat: Siz bir, ya iki düşərgədə olmusunuz. Azərbaycanın ərazisində onlarca belə düşərgə var. Hörmətli xanım, bilirəm, siz bu işlərlə çox illərdir məşğul olursunuz. Təbiidir ki, siz başqa ölkələrdə də qaçqınlar görmüsünüz, onların yaşadığı şəraiti görmüsünüz. Ancaq Azərbaycan qaçqınları kimi dəhşətli vəziyyətdə yaşayanlar inanmıram ki, dünyanın başqa bir yerində var. Bizim də, siz gördüyünüz həmin qaçqınların, köçkünlərin də bir məqsədi var: işğal edilmiş torpaqların azad olunması, onların öz yerlərinə qayıtması.
Mənə söylədilər ki, siz Füzuli rayonunun işğaldan azad edilmiş bir hissəsində olmusunuz. Orada BMT-nin, Dünya Bankının yardımı ilə bəzi bərpa işləri aparılıb, onları da görmüsünüz. Amma eyni zamanda orada dağıdılmış evləri də görmüsünüz, elədirmi? Siz bunları balaca bir dairədə görmüsünüz. Təsəvvür edin ki, Azərbaycan ərazisinin 20 faizində bütün evlər, xəstəxanalar da, məktəblər də, kitabxanalar da, mədəniyyət sarayları da – hamısı belə dağıdılıbdır. Amma təəssüflər olsun ki, dünya ictimaiyyəti, o cümlədən Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bu cür barbarlığa, vandalizmə lazımi qədər fikir vermir. Mən niyə belə kəskin deyirəm? Çünki həmişə bizimlə danışanda Ermənistanla Azərbaycanın vəziyyətini eyni səviyyədə tuturlar. Hesab edirlər ki, münaqişə var, günahkar hər iki tərəfdir, gedin münaqişəni həll edin. Ancaq hansı tərəf nə zərər çəkibdir – bunu nəzərə alan yoxdur.
Ulu Öndər ATƏT-in ozamankı sədri, Norveçin xarici işlər naziri Knut Vollebek ilə görüşündə bu təşkilatın Ermənistan–Azərbaycan münaqişəsində işğalçını və işğala məruz qalanı bərabər tutmasına qəti etirazını bildirdi: “Ümumiyyətlə, mən çox təəssüf edirəm ki, beynəlxalq təşkilatlar, o cümlədən ATƏT-in özü də çox vaxt Ermənistan–Azərbaycan münaqişəsində vəziyyəti bərabərləşdirirlər. Amma həqiqət belə deyildir. Birincisi, münaqişəni Ermənistan başlayıb, çünki Azərbaycan torpağı olan Dağlıq Qarabağa iddia edib, onu ələ keçirmək istəyibdir. Demək, münaqişənin səbəbkarı Ermənistandır. İkincisi, Dağlıq Qarabağ Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunandan, oradan bütün azərbaycanlılar zorla çıxarılandan sonra həmin qüvvələr Dağlıq Qarabağın ətrafında sırf azərbaycanlılar yaşayan yeddi inzibati rayonu da işğal etdilər və orada olan insanları yerlərindən-yurdlarından çıxardılar…
Biz Ermənistan torpağının bir metrini də işğal etməmişik. İndi onlar Dağlıq Qarabağı faktiki olaraq ələ keçiriblər. Mən bir çox başqa faktlar da gətirə bilərəm. Amma bu dediklərim də əsas verir ki, sizə bildirim: Ermənistanla Azərbaycanı bərabər vəziyyətdə qiymətləndirmək olmaz. Bir də təəssüf edirəm ki, beynəlxalq təşkilatlarda, o cümlədən ATƏT-də belə fikir hökm sürür”.
1994-cü il sentyabrın 20-də “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması ölkəmizin beynəlxalq mövqeyini xeyli möhkəmləndirdi. Azərbaycan artıq bütün dünyada neft ölkəsi olaraq tanınmağa başladı. Müqavilə digər sahələrdə çalışan şirkətlərin də ölkəmizə marağını artırdı. Müqavilənin imzalanmasının 5 illiyinə həsr olunmuş mərasimdə çıxış edən Heydər Əliyev ötən müddətdə əldə edilən nailiyyətlərə toxundu, bu müqavilənin beynəlxalq əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğuladı.
Heydər Əliyevin “Əsrin müqaviləsi”nin 5-ci ildönümünə həsr edilmiş mərasimdəki çıxışından
• “Əsrin müqaviləsi” və onun icrasının beşillik tarixi, əldə olunmuş gözəl nailiyyətlər müstəqil Azərbaycanda hüquqi, demokratik, dünyəvi dövlət quruculuğu prosesinin bəhrəsidir, Azərbaycan dövlətinin düşünülmüş xarici və daxili siyasətinin nəticəsidir, Azərbaycanda bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinin bərqərar olması, ölkəmizin dünya iqtisadiyyatı ilə inteqrasiyası və Azərbaycan dövlətinin respublikamıza xarici sərmayələrin cəlb edilməsi sahəsində apardığı ardıcıl siyasətin nəticəsidir.
• Azərbaycan beş il bundan əvvəl “Əsrin müqaviləsi”ni imzalayandan sonra başqa Xəzəryanı ölkələr də Xəzər dənizindəki öz sektorlarında, sahələrində neft və qaz yataqlarının işlənilməsinə başlayıblar. Beləliklə, Azərbaycan Xəzər dənizinin zəngin neft və qaz yataqlarını aşkar edib, Azərbaycan Xəzər dənizində neft və qaz hasilatının təmin olunmasında böyük rol oynayıbdır. Azərbaycan indi, XX əsrin sonunda, XXI əsrə gedərək Xəzər dənizinin bütün enerji sərvətlərindən, ehtiyatlarından təkcə Azərbaycan üçün yox, bütün dünya üçün, o cümlədən bütün Xəzəryanı dövlətlər üçün istifadə edilməsinin əsasını qoyubdur. Biz bu gün bununla fəxr edirik. Bütün bunlara görə “Əsrin müqaviləsi” və bizim gördüyümüz işlər böyük tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Bütün bunlara görə “Əsrin müqaviləsi” beynəlxalq əhəmiyyət kəsb edir. Bütün bunlara görə də beş il bundan əvvəl imzalanmış müqavilə məhz “Əsrin müqaviləsi” adlandırılıb.
• Bizim gördüyümüz işlər və gələcəkdə görəcəyimiz işlər həm Azərbaycanın bu günü üçündür, həm də Azərbaycanın gələcəyi üçündür. Biz öz ölkəmizi əbədi müstəqil, azad dövlət etmək istəyirik. Biz buna nail olmuşuq. Ancaq hələ müstəqilliyimizi, iqtisadi, siyasi müstəqilliyimizi təmin etmək üçün çox işlər görmək lazımdır.
• Azərbaycan dövlətinin neft strategiyası artıq öz müsbət nəticələrini verib, dünyada tanınıb və XXI əsrdə Azərbaycanın müstəqil, azad inkişaf etməsinin əsasını təşkil edən amillərdən biridir.
• “Əsrin müqaviləsi”ndən, digər müqavilələrdən əldə olunan böyük gəlirlər, sərvətlər Azərbaycan xalqının gələcək nəsillərinin firavan yaşaması üçün əsas yaradır. Bu, bizim onların qarşısında olan borcumuzun yerinə yetirilməsidir.
X X X
Xatırladaq ki, “Əsrin müqaviləsi”nin imzalandığı 1994-cü ildən 2017-ci ilədək “Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağından 436 milyon ton neft hasil edildi. İyirmi üç il ərzində müqavilənin uğurlu icrasının nəticəsi idi ki, 2017-ci il sentyabrın 14-də Bakıda Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda “Azəri”, “Çıraq” yataqlarının və “Günəşli” yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və neft hasilatının pay bölgüsü haqqında düzəliş edilmiş və yenidən tərtib olunmuş Sazişin imzalanması mərasimi keçirildi. “Yeni Əsrin müqaviləsi” adlandırılan bu sazişlə “Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağının işlənilməsi 2050-ci ilədək uzadıldı
